Psikiyatri alanında duygusal istismar, bir kişinin duygusal olarak uygunsuz şekilde kontrol altına alınmasına veya tehdit edilmesine verilen addır. Bu tür istismar, verilen zararların görünmez olması nedeniyle diğer türlerden daha gizemlidir. Ancak insanlar üzerinde ciddi ve uzun vadeli etkilere sahiptir.
Duygusal İstismarın Tanımı ve Türleri
Duygusal istismar, kişinin kontrol altına alınarak veya tehdit edilerek, duygusal veya davranışsal şekilde zarar görmesidir. Duygusal istismar, kırıcı sözler, hakaretler, alaycı veya aşağılayıcı tutumlar veya sözleri içerebilir. Duygusal istismar, aşağıdaki şekillerde ortaya çıkabilir:- Yankısal İstismar: Kişinin aynı şekilde devamlı olarak zarar görmesi.
- Dinsel veya Kültürel İstismar: Kişinin değerleri, inançları veya kültürü hakaret edilerek istismar edilmesi.
- Cinsel İstismar: Kişinin cinsel sözler, hareketler veya tehditler karşısında kontrol altına alınması.
- Şiddet İstismarı: Kişinin sözel, fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalması.
Duygusal İstismarın Etkileri
Duygusal istismar, özellikle çocuklar için, fiziksel veya cinsel istismar kadar ciddi olmasa da, uzun vadeli olumsuz etkilere neden olabilir. Duygusal istismar, çocuğun fiziksel, psikolojik, cinsel ve toplumsal gelişimini, olumsuz yönde etkileyebilir. Bununla birlikte, bazı etkiler sıklıkla gözlemlenenler arasındadır:- Kaygı ve anksiyete: Çocuk, korkuya, endişeye, depresyona veya diğer duygusal sağlık sorunlarına maruz kalabilir.
- Düşük özgüven: Çocuk, kendini aşağılayıcı sözler veya diğer duygusal istismardan dolayı kendine güveni olmayabilir.
- Sosyal problemler: Çocuk, arkadaş edinmesinde veya okula gitmesinde güçlükler yaşayabilir.
- Uyku problemleri: Çocuk, düzensiz uyku saatlerine veya uykusuzluğa neden olabilir.
Duygusal istismar, başka bir bireyin duygularını kötüye kullanarak ona zarar verme biçimidir. Duygusal istismarda hırçın konuşma, hakaret, küçümseme, hakimiyet, korkutma, suçlama, yok sayma gibi davranışlar kullanılır. Duygusal istismar, hükmeden, kontrol etme, korkutma ve öfke gösterme gibi davranışlarla psikolojik zarara neden olabilir. Bu zarar, özgüveni zedeleyecek kadar ciddi olabilir. İstismarın etkileri, yaşa, cinsiyete, duruma ve istismarın şiddetine göre değişkenlik gösterir.
Duygusal istismarın kısa vadeli etkileri arasında korku, şiddet, depresyon, öfke gibi duyguların yoğunlaşması, kişilik ve sosyal sorunların ortaya çıkması sayılabilir. İstismarın uzun vadeli etkileri ise kişilik bozuklukları, davranış bozuklukları, intihar girişimleri, kaygı bozuklukları, depresyon, öfke probleminin artması ve diğer psikolojik problemlerdir. Duygusal istismarın etkileri, önemsenmezse ömür boyu sürebilir. İstismarın en yaygın etkisi, kalıcı özgüven problemleri olarak tanımlanır.
Kişinin, duygusal istismara maruz kaldığını anlaması çok önemlidir. Bu durumda kişinin hareket edebilmesi için destek alması çok önemlidir. Uzman yardımını almak, duygusal istismarın etkilerini azaltmak için en iyi yoldur. Uzmanlar, kişinin istismarın etkilerini azaltmak için psikolojik destek almasını önerebilir. Bu, kişinin istismara maruz kaldığını anlamasına ve kendini savunmasına yardımcı olabilir.
Duygusal istismara maruz kalan kişilerin, akranları arasında etkileşim kurmaları ve destek almaları çok önemlidir. Bu, kişinin kendine olan inancını güçlendirmesine ve ona güven duymasına yardımcı olabilir. Duygusal istismarın etkilerini azaltmak için, güvenli ve arkadaş canlısı bir ortam yaratmak çok önemlidir. Bu, kişinin istismara maruz kaldığını anlamasına ve kendini savunmasına yardımcı olabilir.