Gözlemsel öğrenme, insanlar ve diğer hayvanların çevresel girdileri kullanarak davranışlarını ve kabiliyetlerini geliştirmelerine izin veren bir öğrenme türüdür. Öğrenme, çevresel durumlarla uyum sağlamaya veya verilen ödül üzerinden geliştirilen yeni davranışlarla gerçekleştirilir. Gözlemsel öğrenme, öğrencinin çevresindeki davranışları veya konuşmaları kullanarak öğrenmesinin önemli bir bileşeni olarak kabul edilir.
Gözlemsel Öğrenmenin Avantajları
Gözlemsel öğrenme birçok avantaj sunar. Öğrenciler, algıladıkları çevresel girdileri kullanarak, ne yapılması gerektiğini, nasıl yapılacağını ve neden yapılması gerektiğini öğrenirler. Ayrıca, gözlemsel öğrenme çok kolay uygulanabilir ve çok kısa sürede öğrenmeyi sağlayabilir. Öğrenci, davranışlarını ödül ve cezalar aracılığıyla kolayca öğrenebilir.
Gözlemsel Öğrenmenin Dezavantajları
Gözlemsel öğrenme, öğrencinin çevreyi doğru algılamasını ve çevredeki davranışların doğru yorumlanmasını gerektiren bazı dezavantajlara sahiptir. Öğrenci, her zaman çevresindeki davranışların doğru anlaşılmasını sağlamayabilir ve çevresindeki kişiler tarafından henüz tam olarak öğrenilmemiş davranışları öğrenmeye çalışabilir. Ayrıca, yanlış ödüllendirme, öğrencinin öğrenmesinin engellenmesine yol açabilir.
Gözlemsel Öğrenmenin Önemi
Gözlemsel öğrenme, çocukların ve yetişkinlerin çevresel girdileri ve davranışları kullanarak öğrenmelerine yardımcı olmak için çok önemlidir. Çocuklar, çevrelerindeki çocuklar, yetişkinler ve diğer kaynaklar aracılığıyla çeşitli becerileri öğrenebilirler. Bu beceriler, öğrencilerin hayatlarını derinlikli olarak etkileyen önemli bilgileri öğrenmelerine izin verir.
Gözlemsel öğrenme Observational Learning; çevresel ödül, ceza, gözlem ve deneyimlerin temel alındığı bir psikolojik süreçtir. Gözlemsel öğrenme, bireylerin davranışlarını inceleyerek çevredeki davranışları öğrenmeyi sağlar. Bu süreç, davranışsal biçimleri izleyenler tarafından kolaylıkla kopya edilebilir.
Gözlemsel öğrenme, özellikle modelleme ve imitaçiyon gibi iki temel mekanizmayla çalışır. Modellenme, bir modele kendi davranışlarını adapte etmeyi lâyık gören bir grupta gerçekleşir. Modellerin, modellenecek olan kişi tarafından ödüllendirilmesi özellikle önemlidir. Imitaçiyon ise modelin davranış biçimini dikkatli olarak incelemeyi ve öğrenmeyi sağlayan bir tekniktir. Gözlemsel öğrenme, kişilerin "benzerlerinden öğrenebilme" yeteneğine dayanmaktadır.
Gözlemsel öğrenme, özellikle çocukların sosyal becerileri geliştirmesinde ve davranışlarının şekillenmesinde çok önemli rol oynar. Çocuklar, davranışsal modellemeler ve imitasyonunu öğrenmeyi hızlandırır. Bu, hem çocukların çevreyi daha iyi anlamalarını sağlar hem de onların sosyal becerilerini geliştirmesine yardımcı olur.
Gözlemsel öğrenme, genellikle çevresel ödül ve ceza sistemleriyle kombine edilir. Ödüller ve cezalar, bireylerin davranışlarının gelişimini etkileyebilir. Böylece, kişilerin belli davranışlarını öğrenmesi hızlanır. Ödül ve cezanın doğru şekilde kullanılması, kişinin gözlemsel öğrenme konusunda daha iyi performans göstermesini sağlar.
Gözlemsel öğrenme, birçok psikolojik süreçlerin öğrenilmesinde etkili bir yöntemdir. Ancak, bu süreçte uyulması gereken önemli bir kural vardır: öğrenmeyi sağlayan modellerin ödüllendirilmesi. Gözlemsel öğrenme, çocukların sosyal becerilerini geliştirmesinde ve davranışlarının şekillenmesinde çok önemli rol oynar. Ödül ve cezanın doğru şekilde kullanılması, kişinin gözlemsel öğrenme konusunda daha iyi performans göstermesini sağlar.